Η γιαγιά μου πέρασε τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής της στο δωμάτιο μια κλινικής . Μέσα σ’αυτό το χρονικό διάστημα είχε αλλάξει συγκατοίκους καμιά εικοσαριά φορές . Κάποιες γυναίκες ( συνήθως νεφροπαθείς ) έρχονταν για μία μόνο μέρα, άλλες πάλι για καμιά εβδομάδα ή και μήνα . Με μερικές από αυτές τις κυρίες τα πήγαινε καλά, με κάποιες άλλες εκνευριζόταν ή και μάλωνε ακόμη . Ανθρώπινα, φυσιολογικά πράγματα δηλαδή που μεγεθύνονται όμως, όταν είσαι εγκλωβισμένος σε έναν πολύ μικρό χώρο και έχεις ξεπεράσει προ πολλού τα ογδόντα χρόνια ζωής .
Η κα B. συγκατοίκησε με τη γιαγιά μου για τρεις περίπου μήνες . Ξαπλωμένες ( κατάκοιτες για την ακρίβεια ) δίπλα-δίπλα στα κρεβατάκια τους κοιταζόντουσαν που και που και χαμογελούσαν αμυδρά καμιά φορά η μια στην άλλη . Μέχρι εκεί . Γιατί η μικροκαμωμένη και λιποβαρής B., με τ’ασημένια μαλλιά και το γλυκό πρόσωπο, δε μιλούσε . Τα βαριά εγκεφαλικά που είχε περάσει της είχαν στερήσει την ομιλία και την κίνηση των ποδιών της και την είχαν μετατρέψει σ’ένα μεγάλο μωρό . Ωστόσο προσπαθούσε να επικοινωνήσει με άναρθρες κραυγούλες, με μικρές κινήσεις των χεριών και με τα μάτια . Όσο μπορούσε . Τις περισσότερες ώρες της ημέρας κοιτούσε βουβή τον απέναντι τοίχο ή την τηλεόραση, όταν κι αυτή ήταν ανοιχτή . Απ’ό,τι είχα μάθει είχε διάφορους σωματικούς πόνους τους οποίους υπέμενε στωικά αφού δεν είχε κανέναν ιδιαίτερο τρόπο να τους εκφράσει . Οι δικοί της άνθρωποι έρχονταν καθημερινά για να της κάνουν παρέα και να τη φροντίσουν και κατά το βραδάκι έφευγαν .
Με την κα B. δεν πολυασχολιόμουν , όπως έκανα άλλωστε με όλες τις «συγκατοίκους» της γιαγιάς, τις δυο-τρεις φορές την εβδομάδα που πήγαινα για επίσκεψη . Βλέπετε, η φροντίδα στη γιαγιά κρατούσε ώρα και ήταν ολόκληρη ιεροτελεστία ( πλύσιμο χεριών και δοντιών, καθάρισμα και αλλαγή πάνας-υποσέντονου με κινήσεις ακροβατικές, ειδική κρέμα πατόκορφα για τις κατακλίσεις, πέρασμα χεριών, ποδιών και λαιμού με μωρομάντηλα και κολώνια, χτένισμα μαλλιών ), οπότε που καιρός και όρεξη από έναν άνθρωπο, όχι και τόσο κοινωνικό όπως εγώ, για δημόσιες σχέσεις με τις διπλανές ασθενείς . Περιοριζόμουν σε μια χαμογελαστή «καλησπέρα» και «καληνύχτα», άντε και λίγες κουβέντες μια στο τόσο, χωρίς ανταπόκριση βέβαια από τη συμπαθέστατη μεν, άλαλη δε γριούλα .
Κι όμως έτυχε σ’εμένα να είμαι ο τελευταίος άνθρωπος που άγγιξε την κα B. λίγες ώρες πριν πεθάνει …
Ήταν το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα . Εξαιτίας μάλλον του εορταστικού της ημέρας είχα μπει στο δωμάτιο με ψιλοχαρούμενη διάθεση . Για πρώτη φορά μέσα σ’εκείνο το τρίμηνο χαιρέτησα πρώτα την κα B. και πλησίασα στο κρεβάτι της . Εδώ και λίγες μέρες η κατάσταση της είχε επιδεινωθεί και οι πληγές της κατάκλισης την ταλαιπωρούσαν αφάνταστα . Οι συγγενείς της είχαν μόλις είχαν φύγει για να ξεκουραστούν και να επιστρέψουν το πρωί . Φαινόταν πολύ ήρεμη . Της χαμογέλασα, μου χαμογέλασε πλατιά κι έβγαλε μια φωνούλα . Της κράτησα για λίγο το χέρι κι άρχισα να της χαϊδεύω τα μαλλιά . Πήρε μια βαθιά ανάσα ανακούφισης κι έκλεισε για λίγο τα μάτια της . Μόλις όμως πήγα να πάρω το χέρι μου, ένιωσα ξαφνικά να μου το σφίγγει με μια δύναμη αφύσικη . Το χέρι μου μυρμήγκιασε περίεργα . Άνοιξε τα μάτια και άρχισε να με κοιτάζει επίμονα με το πιο παράξενο βλέμμα που έχω δει ποτέ μου . Ένα βλέμμα κενό αλλά και πλήρες, παρακλητικό, γεμάτο αγωνία, φόβο και μια τεράστια απορία . Και μοναξιά . Μοναξιά μεγάλη μπροστά σε κάτι μυστηριώδες . Τα έχασα . Δεν ήξερα πως ν’αντιδράσω . » Τι έχει πάθει η κα B. σήμερα ; » ρώτησα παραξενεμένη . » Δεν πάει καλά . Θα πεθάνει απόψε, να το δεις . » απάντησε η μάνα μου από δίπλα χωμένη μέσα σε πάνες, σεντόνια, πράσινα σαπούνια και betadine . » Αποκλείεται ! Εμένα μου φαίνεται καλά » . » Θα πεθάνει σου λέω, δε θα τη βγάλει τη νύχτα . Τόσες γυναίκες έχουν πεθάνει δίπλα στη γιαγιά σου, τόσο καιρό τώρα . Έχω μάθει πια . Κάθησε λίγο μαζί της . Της κάνει καλό » .
Αν ήταν έτσι, που δεν ήθελα να πιστέψω ότι ήταν έτσι, τι να έκανα ; Συνέχισα να της χαϊδεύω το κεφάλι, αλλά δεν έφτανε . Τα μάτια της με ρωτούσαν συνέχεια μια ερώτηση που αγνοούσα . Τι να έκανα ; Άρχισα ενστικτωδώς να της μιλάω σιγανά και να επαναλαμβάνω . » Όλα θα γίνουν όπως πρέπει . Όλα θα γίνουν όπως πρέπει . Και θα είναι ήσυχα . Και ήρεμα . Και θα είναι καλά . Και θα γίνουν όπως πρέπει να γίνουν . Ήρεμα . Πολύ ήρεμα . » Και συνέχιζα έτσι κι εκείνη με κοίταζε και με κοίταζε και με κοίταζε . Στο τέλος τράβηξα με κόπο το χέρι μου και την άφησα . Έπρεπε να φύγουμε .
Το επόμενο μεσημέρι ρώτησα τη μάνα μου πως ήταν η κα B . » Πέθανε, μου είπε . ‘Οπως το είχα προβλέψει . Γύρω στις τρεις τα ξημερώματα . Τη βρήκε κάποια στιγμή η εφημερεύουσα . Η γιαγιά σου κοιμόταν . Κάλεσαν τα παιδιά της, ήρθαν τρέχοντας, χαμός . Ήταν καταπληκτικός άνθρωπος » . Κοκκάλωσα . Η γυναίκα κοιτούσε κατάματα το θάνατο, δεν κοιτούσε εμένα . Ρωτούσε με τα μάτια γεμάτα δέος κάτι πίσω από εμένα, πέρα από εμένα, τώρα το καταλάβαινα . Η μοίρα της έλαχε να το βιώσει ολομόναχη μέσα στη σιωπή, σε ένα σκοτεινό δωμάτιο κλινικής . Έζησε μια γεμάτη και αρκετά καλή ζωή απ’ό,τι έμαθα μετά .
Μπροστά στο αναπόφευκτο είμαστε όλοι μόνοι μας . Η κα B. ήταν και κυριολεκτικά . Τη σκεφτόμουν για μέρες μετά, τη σκέφτομαι αρκετά συχνά μέχρι σήμερα . Ιδιαίτερα όταν προσπαθώ να κατανοήσω τις καταστάσεις γύρω μου, τη ζωή μας και τι είναι τελικά ουσιαστικά σημαντικό και σπουδαίο . Όταν όσα συμβαίνουν δεν προσπαθούν μόνο να σου χειροτερέψουν τη ζωή αλλά να σου κλέψουν το μυαλό και την ψυχή σου . Το βλέπω στους ανθρώπους στο δρόμο . Στα μάτια τους, στις κινήσεις τους, στα λόγια τους . Τρέλλα . Η κα B. δεν έμαθε ποτέ τι είναι spreads, PSI, ελεγχόμενη χρεοκοπία, κούρεμα . Κι αν τα γνώριζε, θα τα σκεφτόταν άραγε εκείνες τις τελευταίες στιγμές ; Θα την ένοιαζαν; Δε νομίζω . Ανθρώπους όμως ; Αγάπες, χαρές, χαμόγελα, αγκαλιές ; ‘Ισως . Μακάρι .
Μας έκλεψαν το Νόημα . Κι αυτό είναι που με θλίβει περισσότερο απ’ότιδήποτε . Να αγωνιζόμαστε, ναι, πρέπει . Ο καθένας με τον τρόπο του, όπως νιώθει, όσο αντέχει . Εκείνο όμως το άλλο που κινδυνεύει να χάσει, το μέσα του, την ισορροπία του, το πνεύμα του ; Πως θα το προστατεύσει ;
Εκεί χρειάζεται να αντισταθούμε ακόμη περισσότερο .
Trivia
* To τραγούδι » Natural Blues « βρίσκεται στο άλμπουμ του Moby » Play « ( 1999 ) . Το sample του ανήκει στο gospel κομμάτι » Trouble So Hard « ( 1937 ) και το ερμηνεύει η Vera Hall ( 1902-1964 ) .
* Υπάρχουν δύο μουσικά βίντεο για το » Natural Blues » . Για το ποστ επέλεξα το βίντεο του μεγάλου φωτογράφου David LaChapelle . Ο LaChapelle πέρα από τις φοβερές φωτογραφικές δουλειές με το ιδιαίτερο στυλ του έχει σκηνοθετήσει πολλά βίντεο, μεταξύ των οποίων τα αγαπημένα μου » Tears Dry On Their Own » – Amy Winehouse, » It’s My Life» – No Doubt, » This Train Don’t Stop There Anymore » – Elton John και » I’m Glad » – Jennifer Lopez .
* Στο βίντεο εμφανίζονται οι ηθοποιοί Christina Ricci ( Άγγελος ) και Fairuza Balk ( κορίτσι του Moby ) .
* O Moby είναι σήμερα 46 χρονών και πέρα από τη μουσική του είναι πολύ γνωστός για τον ακτιβισμό και το φιλανθρωπικό του έργο .
Όταν η κα Β. έφυγε από τη ζωή οι Αγανακτισμένοι μόλις είχαν αρχίσει να οργανώνονται . Ένα μήνα μετά, δε θα ξεχάσω ποτέ τη φωνή της φίλης μου από την πλατεία Συντάγματος να μου μεταφέρει τον παλμό και το κλίμα της δεύτερης μεγάλης συγκέντρωσης από το τηλέφωνο . » Πρέπει να έρθεις, πρέπει να έρθεις κι εσύ . Είναι απίστευτο αυτό που συμβαίνει ! Που είσαι ; » Ήμουν στην κλινική με τη γιαγιά μισή στο κρεβάτι να αναπνέει σιγά και μισή εκεί ψηλά . Ψηλά, πάνω από το Σύνταγμα, πάνω από την Αθήνα, πάνω από το χωριό της στο βουνό, έτοιμη για τη δική της Μυστηριώδη Στιγμή . » Θέλω, αλλά δεν γίνεται . Η γιαγιά είναι σε κώμα . Θέλω να είμαι εδώ . Την επόμενη φορά . Θα ξαναπάς ? » Σιγή . » Καλά κάνεις . Συγγνώμη … Για εμένα, μπα, δεν ξέρω . Αν τα καταφέρω . Ένιωθα την υποχρέωση να έρθω αλλά δεν ξέρω αν θα το ξανακάνω . Δεν ξέρω … Σίγουρα όμως αυτό θα κρατήσει για μέρες . Πολλές μέρες . Θα τα καταφέρουν οπωσδήποτε . «
Aura Voluptas 